1-Tarihi:

İlçenin tarihi Eti'lere dayanır. O zaman ki ismi Sallpa' dır. M.Ö. 700 yıllarında Friglerin yerleşme alanı olmuş ve spaly adını almıştır. O devirdeki meşhur kral yolu 14 km. güneyindeki Pessinus' tan geçmektedir.

Bizans' lılar zamanında şehir büyümüş ve adı Justinianapolis olmuştur. XI. y.y. dan sonra Bizanslılar ve Anadolu Selçukluları arasında birkaç kez el değiştirdikten sonra Bizanslılar tarafından yıkılan Pessinus şehrinden getirilen taşlarla bir kale yapılmıştır. Bu kale sebebiyle Sivrihisar adını aldığı sanılmaktadır. XI. y.y. sonlarına doğru kesin olarak Anadolu Selçukluları'nın eline geçen kente ilk yerleşenler Oğuz Türkmen boylarıdır. Bu boylar Orta Asya'dan getirdikleri ata meslekleri olan halıcılık, çiftçilik, kök boyacılığı, ve debbağlığı(dericilik) ileri bir seviyeye getirirken , bir yandan da kent merkezinde 23 , köylerde ise 13 kadar medrese inşa etmişler binlerce genç buralarda öğrenim görmüş, hatta bazıları Selçuklu ve Osmanlı döneminde devletin üst kademelerinde görev almışlardır.

Kent Selçukluların dağılması sırasında Karaman oğullarının elinde bulunuyorken, daha sonra Sultan 1.Mehmet tarafından Osmanlı topraklarına katılmıştır. 17.y.y. da Anadolu eyaletinin Hüdavendigar sancağına bağlı bir kaza konumundaki Sivrihisar, 19.y.y. sonlarına doğru Ankara vilayetinin merkez sancağına bağlanmış. Osmanlının son yıllarında Eskişehir sancak haline getirilince Eskişehir'e bağlanmış(1912). 17 Temmuz 1921 de Yunan' lılar tarafından işgal edilen kaza, 20 Eylül 1922'de işgallerden kurtarılmıştır.

2-Coğrafi ve İdari Durumu:

Eskişehir'in 95 km. doğusunda, Eskişehir ile Afyon ve İzmir'den Ankara'ya ulaşan yolların kesiştiği yerde, Ankara'nın 153 km. güneybatısında 1050 m. rakımlı bir ilçedir. Yüzölçümü 2987 km2. Nüfusu 11000 dir. İlçeye bağlı iki kasaba , 61 köy , ve bunun dışında 27 adet yayla ve mandıra tabir edilen yerleşim birimi vardır.

3-Tarihi ve Turistik Yerleri

a- Ulu Camii: H.627/M.1230 yılında Cemaleddin Ali tarafından babası Cemaleddin İsmail b. Akçabay adına yaptırılmıştır. H.673/M.1274 te Mikail b. Abdullah'ın bu camiyi genişleterek bugünkü durumda inşa ettirmiştir. Ahşap direkli camilerin Anadolu'daki ilk örneklerindendir. Çatıyı 67 ahşap sütun taşımaktadır. Ahşap sütunların rutubetten korunması için camii zemini toprak zeminden 15 m. yüksektedir. Tahta kısmında kare şebeke dolgusu sekizgenlerin birbirini kesmesinden meydana gelmiş örgü motiflerinin bulunduğu , Anadolu Selçuklu' larının ağaç oyma işçiliğinin bir şaheseri olan minberi görülmeye değerdir.

b-Alemşah Kümbeti: Melikşah tarafından şehit edilen kardeşi Sultan Şah için h.728/m.1328 yılında yaptırılmıştır. Bina iki katlıdır. Alt kat mezar üst kat mescittir. Üst giriş kapısını süsleyen kabartma geometrik tezyinat ve özellikle kapı üzerindeki asimetri esere sonsuz bir güzellik katmaktadır.

c-Hoşkadem Camii: Selçuklulardan Hazinedar Necibüddin Mustafa tarafından h.623/m.1328 yılında yaptırılmıştır. Kare planlı ve tek kubbelidir. Pencere üzerlerinde sivri kemerli aynalar mevcut olup tuğla örgülü 4 kollu yıldızlar ve sekizgen biçiminde geometrik şekillerle süslenmiştir.

d-Hazinedar Mescidi: H.623/m.1274-5 yıllarında Necibüddin Mustafa tarafından yaptırılmıştır. Tek kubbeli , kare plan üzerine oturan camide kubbe çapı 11m. olup duvarlar yaklaşık 110 cm. kalınlıktadır. Tabanına sekizgen tuğla döşenmiştir. Mihrabın sağ ve sol tarafında kalem işleri Y. Mimar yılmaz Önge´ nin ilgisi ve Hollandalı bir arkeolog marifeti ile ortaya çıkarılmıştır. Sanat tarihi açısından bu cami ve iç mekandaki kalemişi ve freskler kendi devirlerini yansıtması açısından fevkalade önemlidir.

e-Kurşunlu Camii: Şeyh Baba Yusuf tarafından h.899/m.1494 yılında yaptırılmıştır. Tek kubbelidir. Kuzey kısmında üç kubbeli bir son cemaat mahalli ve sağ köşede minare bulunmaktadır. Camii kesme taş ve 3 sıra tuğladan inşa edilmiş olup duvar kalınlığı 148 cm. dir. Mihrap duvarı hariç her duvarda 5´erden 3 sıra halinde 15´er pencere , onikigen kubbe kasnağının her bir kenarında da birerden 12pencere vardır. Kesme taştan yapılmış zarif bir minaresi vardır.

f-Yunus Hoca Kümbeti: Cimri ve Karamanoğlu Mehmet Bey tarafından katledilen Selçuklu Bahriye nazırı Sadreddin hoca Yunus için h.673/m.1274 yılında yaptırılmıştır. Başka amaçla kullanılırken 1967 yılında boşaltılarak Vakıflar Gn. Müdürlüğünce restore edilmiştir.

Balaban Camii , Bodur Camii, Aziz Mahmut Hüdai Camii , Hızırbey mescidi , Mahmud Suzani Külliyesi , Ak Camii , Seyyide Hamamı, Yeni Hamam , Kumacık Hamamı, Musalla Camii, Yazıcıoğlu Kalesi , Uça Park Sivrihisar merkezindeki görülmeye değer eserlerdir.

Çardak Termal Tesisleri: